Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội: Công bằng hơn trong đóng-hưởng

12/05/2018 07:00

Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) là vấn đề lớn, rất quan trọng, tác động trực tiếp đến đời sống của đông đảo người lao động (NLĐ) và người nghỉ hưu.


Người dân đăng ký tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội tự nguyện tại đại lý thu của Bảo hiểm Xã hội tỉnh

Cải cách chính sách BHXH được kỳ vọng sẽ giúp tăng số người dân tham gia đóng BHXH để được hưởng lương hưu.

Còn những bất cập

Tính đến hết năm 2017, toàn tỉnh có 306.395 người tham gia BHXH (chiếm khoảng 30,19% tổng số lực lượng lao động), 284.714 người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (chiếm 28% số người trong độ tuổi lao động), 1.552.818 người tham gia bảo hiểm y tế (đạt 86,4% số dân). Tuy số người tham gia BHXH ngày một tăng nhưng số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp (đến hết năm 2017 mới có 9.078 người). Người sử dụng lao động trong các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước và tư nhân còn chưa thực hiện nghiêm các quy định về BHXH. Tình trạng trốn đóng, chậm đóng tiền bảo hiểm dẫn đến nợ đọng kéo dài còn xảy ra ở nhiều doanh nghiệp.

Cũng giống như các địa phương khác trên cả nước, Hải Dương đang đối mặt với những bất cập trong quá trình thực hiện các chính sách BHXH do tỷ lệ già hóa dân số nhanh, cơ cấu thị trường lao động và cấu trúc gia đình đang thay đổi mạnh mẽ, tỷ lệ người làm việc trong khu vực phi chính thức còn lớn, tâm lý dự phòng, chăm lo cho người cao tuổi chưa thật sự đi vào cuộc sống... Ngoài ra, việc thực hiện chính sách lương hưu còn bất cập giữa các đối tượng, chưa theo đúng nguyên tắc đóng - hưởng. Cũng là về hưu, có năm công tác, đóng BHXH như nhau nhưng có sự chênh lệch giữa các đối tượng...

Thay đổi đột phá

Trước những thách thức, hạn chế hiện nay, việc cải cách chính sách BHXH thật sự cần thiết. Đề án cải cách chính sách BHXH lần này quan tâm mở rộng diện bao phủ BHXH. Trong đó, thực hiện chặt chẽ việc NLĐ có việc làm được trả tiền lương theo quy định thì phải đóng BHXH bắt buộc. Chủ sử dụng lao động đã hạch toán tiền lương trả cho NLĐ vào giá thành hàng hóa hoặc dịch vụ thì phải đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ. Bổ sung quy định NLĐ từ đủ 15 tuổi trở lên có thu nhập cũng bắt buộc phải đóng BHXH.

Hệ thống BHXH được thiết kế lại từ đơn tầng thành đa tầng. Tầng phổ quát là Nhà nước bảo đảm cho người dân khi đến tuổi già nếu không có lương hưu do không đóng góp vào quỹ BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện thì được hưởng một khoản phúc lợi xã hội (lương hưu xã hội) từ nguồn ngân sách nhà nước theo nguyên tắc phân phối lại thu nhập từ thuế. Nhà nước chuyển dần việc trợ cấp cho người cao tuổi sang hỗ trợ một phần để người dân tham gia BHXH tự nguyện lúc còn trẻ. Tầng BHXH bắt buộc thực hiện theo nguyên tắc đóng, hưởng, có chia sẻ do Nhà nước quản lý thực hiện như hiện nay. Các tầng còn lại (BHXH bổ sung, BHXH tự nguyện) thực hiện theo quy định của pháp luật.

Việc cải cách chú trọng vào xác định mức đóng, hưởng phù hợp với thực tế. Quy định trần đóng BHXH dựa trên mức bình quân đóng BHXH của tất cả những người tham gia tại thời điểm đóng, bỏ quy định trần đóng BHXH theo mức tiền lương cơ sở. Nghiên cứu sửa đổi công thức tính lương hưu theo nguyên tắc có chia sẻ; công bằng trong quy định cách tính lương hưu của khu vực công và khu vực tư. Nghiên cứu giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ đủ 20 năm xuống dưới 20 năm theo lộ trình (đến năm 2025 từ đủ 15 năm; từ năm 2030 trở đi từ đủ 10 năm). Quy định người về hưu phải có cuộc sống bằng mức sống tối thiểu chung của cả nước. Hạn chế nhận BHXH một lần (nếu rút BHXH một lần thì chỉ được rút phần đóng của NLĐ vào quỹ hưu trí và tử tuất). Hạn chế người hưởng chế độ hưu trí trước tuổi, tiến tới bỏ quy định nghỉ hưu trước tuổi để thực hiện chế độ bảo hiểm tuổi già theo thông lệ quốc tế. Quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đến năm 2030, lao động nữ là 60 tuổi và từ năm 2050 trở đi thống nhất lao động nam và nữ từ đủ 65 tuổi trở lên...

Ông Lê Huy, Giám đốc BHXH huyện Nam Sách đánh giá: "Những nội dung của đề án cải cách chính sách BHXH lần này sẽ tạo ra những đột phá, chuyển biến tích cực trong xã hội. Tuy nhiên, việc cải cách cũng cần quan tâm đến độ tuổi hưởng lương hưu của người tham gia BHXH tự nguyện. Nếu để thời gian quá dài mới được hưởng sẽ khó vận động người dân tham gia. Việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu cần lộ trình cụ thể và phù hợp với từng đối tượng lao động, khu vực làm việc".

Cũng như ông Huy, hẳn nhiều NLĐ đang kỳ vọng vào những thay đổi lớn trong lần cải cách chính sách BHXH lần này.

DANH TRUNG

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội: Công bằng hơn trong đóng-hưởng