Nghệ sĩ Tiến Hợi với vai Bác Hồ

Nghệ sĩ Tiến Hợi vào vai Bác Hồ ngày ở Việt Bắc

Có duyên với nghệ thuật, năm 1978, học hết phổ thông, anh được chọn vào học Khoa Kịch nói Trường Nghệ thuật quân đội (nay là Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật quân đội). Hai năm sau, tốt nghiệp Tiến Hợi thành diễn viên Đoàn kịch Trường Sơn (Quân khu 2), đi diễn ở nhiều nơi, cả trong Nam ngoài Bắc.

Năm 1987, Tiến Hợi được chọn đóng vai Bác Hồ trong vở kịch nói "Đêm trắng" do tác giả Lưu Quang Hà sáng tác từ một câu chuyện thật trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1948-1949). Đây vừa là vinh dự, cũng vừa là một thử thách lớn của diễn viên 28 tuổi này. Cả đoàn tập liền 2 tháng. Riêng Tiến Hợi, ngày tập nhưng đêm cũng không nghỉ, còn xem các phim tư liệu và nghe băng ghi giọng nói của Bác. Hôm tổng duyệt ở Nhà hát Lớn Hà Nội, trước giờ biểu diễn, đồng chí Vũ Kỳ, nguyên thư ký của Bác đã vào phòng hóa trang. Ông đã xúc động phát khóc vì Tiến Hợi trông giống Bác quá!

Vở "Đêm trắng" đã qua 300 đêm diễn và đánh dấu bước tiến mới của sân khấu kịch nói và cả nghệ thuật biểu diễn nói chung. Tại buổi diễn ở sân vận động TP Việt Trì (Phú Thọ), hơn 4.000 khán giả háo hức và tập trung hướng lên sân khấu. Bỗng có một ông lão ngồi hàng ghế khán giả đứng dậy, nói rất to: "Cho tôi phát biểu!" đúng lúc "Bác Hồ" xuất hiện. Ông liền được đưa về sau cánh gà để bảo đảm cho đêm diễn trật tự. Mọi người nghĩ ông già "có vấn đề", bởi ông cứ nằng nặc đòi "gặp Bác Hồ". Ban tổ chức nói Bác mất đã lâu, đây là diễn viên đóng. Ông trả lời: "Tôi biết, nhưng mà giống quá!".

Thì ra, ông lão nguyên là bộ đội Đoàn Sông Lô, những năm diễn ra sự kiện "Đêm trắng" ấy, chính đơn vị ông được gặp Bác Hồ. Bác ăn mặc quần áo bộ đội, khăn trắng vắt vai, cốt để mọi người khó nhận ra, nhưng các ông đã quây bên Bác: "Bác Hồ!". Bác nói: "Bác đi nắm tình hình sinh hoạt của chiến sĩ. Bác nghe tin có người giữ chức vụ cao đã biển thủ công quỹ, Bác rất buồn. Lần này về sẽ cùng Chính phủ khắc phục". Nghe chuyện ông lão, Tiến Hợi rất cảm kích.

Năm 1988, Đoàn kịch Trường Sơn giải thể, thượng úy Tiến Hợi chuyển ngành về Sở Văn hóa Hà Nội, thành người của rạp Công nhân (phố Tràng Tiền). Tiến Hợi đã thử vai Bác Hồ ở nhiều lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn (kịch nói, truyền hình, điện ảnh...) và xuất hiện trong nhiều sự kiện, lễ kỷ niệm... Ở nhiều cuộc tiếp xúc thâm tình, người ra gặp Tiến Hợi đều đề nghị ông nói "giọng Bác Hồ". Hôm vừa rồi về Hải Dương hỏi vợ cho thằng cháu ruột, ông cũng được mọi người nhiệt liệt tán thưởng.

Năm 2013, sách "Kỷ lục Guinness" của Việt Nam đã xác nhận "Tiến Hợi là nghệ sĩ thể hiện thành công vai Bác Hồ nhiều thể loại nhất".

HỮU NGUYỄN