Đội chèo không lương ở Lũng Quý

Tiết mục của đội văn nghệ thôn Lũng Quý tại Hội diễn sân khấu không chuyên huyện Ninh Giang năm 2020

Đam mê

Người dân thôn Lũng Quý đã quen nghe hát chèo trong các buổi giao lưu, liên hoan văn nghệ, không có chèo coi như chưa có giao lưu. Vì thế, gọi là đội văn nghệ của thôn nhưng thực chất là đội chèo, các thành viên đều có thể hát, múa các làn điệu chèo. Bất kể công to việc lớn gì của thôn, của xã, đội văn nghệ đều tham gia phục vụ. "Những năm 50 của thế kỷ trước, các cụ trong làng đã thành lập gánh hát phục vụ bà con. Cuộc sống khó khăn, rồi nhiều biến cố lịch sử nhưng đội hát vẫn được duy trì và phát triển như hiện nay", ông Bùi Văn An, Trưởng thôn Lũng Quý nhớ lại.

Không được học qua trường lớp, cứ người đi trước truyền thụ lại cho người đi sau mà gần 60 năm qua đội văn nghệ của thôn Lũng Quý vẫn tồn tại. Nhà văn hóa thôn là điểm hẹn thường xuyên của thành viên trong đội. Ngoài các buổi sinh hoạt, mỗi khi có sự kiện, đội văn nghệ lại dành nhiều thời gian để luyện tập. Dù chỉ là một đội văn nghệ thôn, nhưng hoạt động rất bài bản, có biên kịch, đạo diễn, diễn viên, nhạc công, nhóm múa. Ban nhạc cũng rất chuyên nghiệp với đủ 3 bộ dây, hơi và bộ gõ.

Bà Tô Thị Chuốt, Đội trưởng đội văn nghệ được xem như "linh hồn" của đội bởi bà chính là người viết kịch bản kiêm đạo diễn cho mỗi vở chèo. Từ thực tế sinh động tại làng quê kết hợp với làn điệu chèo mượt mà, đội đã cho ra đời nhiều vở chèo mang hơi thở cuộc sống hiện đại. 

Ông Trưởng thôn Bùi Văn An cũng là hạt nhân trong đội văn nghệ ấy. Khi còn nhỏ, ông An đã theo gánh hát của các cụ đi diễn khắp nơi. Năm 1982, sau khi rời quân ngũ về địa phương, ông lại vào đội văn nghệ của thôn. "Kinh phí eo hẹp, các thành viên còn phải lo cuộc sống gia đình, không chỉ dành thời gian, công sức luyện tập, nhiều lần phải bỏ tiền túi ra để phục vụ hoạt động của đội. Nếu không vì đam mê với môn nghệ thuật truyền thống này, e rằng đội khó có thể tồn tại đến hôm nay", ông An nói.

Đầu tháng 10 vừa qua, đội văn nghệ thôn Lũng Quý đã giành giải A tại Hội diễn sân khấu không chuyên huyện Ninh Giang, trở thành đại diện của huyện tham dự Hội diễn sân khấu không chuyên tỉnh với vở diễn "Trận tuyến xanh" và giành giải A toàn đoàn.

Giữ nghệ thuật truyền thống

Đội văn nghệ thôn Lũng Quý hiện có 20 thành viên, trong đó khoảng 4 - 5 người từ 60 tuổi trở lên và hơn chục người từ 20 - 40 tuổi. Đội có 2 thành viên trẻ nhất mới 12 và 18 tuổi. Để có được đội văn nghệ như hiện nay, các thành viên nòng cốt đã hoạt động tích cực. Năm 2014, bà Chuốt cùng một số thành viên đứng ra mượn một phòng học của Trường Mầm non xã để mở một lớp dạy hát chèo vào thứ bảy, chủ nhật hằng tuần cho các bạn trẻ và những người yêu nghệ thuật chèo.

Từ lớp học đó, nhiều nhân tố mới được phát hiện và nay chính là thành viên tích cực của đội. Do nhiều khó khăn nên lớp hát chèo không thể duy trì. Đội đã kết hợp với các Chi hội Phụ nữ, Nông dân, Người cao tuổi của thôn gây dựng phong trào văn nghệ. Khi đoàn thể nào cần có các tiết mục văn nghệ phục vụ sự kiện của ngành, đội sẽ cùng với chi hội lựa chọn những người có năng khiếu, yêu văn nghệ vào nhóm. Đội văn nghệ sẽ dàn dựng một tiết mục hoặc một hoạt cảnh nhỏ, phân công vai diễn, hướng dẫn cụ thể từng câu hát, điệu múa...

Hơn nửa thành viên trong đội văn nghệ thôn Lũng Quý làm việc trong các doanh nghiệp, đội chỉ có thể tập buổi tối hoặc cuối tuần. Vì ít thời gian nên mỗi buổi luyện tập, các thành viên đều rất chăm chú hướng dẫn, chỉ bảo nhau từng điệu múa, câu hát, độ luyến sao cho hay nhất. 

TÂM PHÚC